Klik hier voor vergroting
| Jaar van ontstaan: | 1ste helft 17e eeuw |
| Herkomst: | Onbekend |
| Afmetingen: | 66 x 81 cm |
| Eigenaar: | privebezit, Diepenveen |
| Inventarisnummer: | - |
| Jaar van aanwinst | - |
| Vroegst bekende verblijfplaats: | Wesepe, 1940-50 |
| Opmerkingen: | - |
| Andere bekende exemplaren: | - |
Beschrijving
Het centrale deel van de plaat toont Justitia, de Gerechtigheid.
In haar linkerhand houdt ze een weegschaal. Die symboliseert dat iedereen krijgt waar hij recht op heeft, niet meer en niet minder. In haar rechterhand houdt ze een zwaard. Dat is het teken van haar besluitvaardigheid. Ze zal niet aarzelen om te straffen als dat nodig is.
Op haar hoofd draagt ze een kroon ten teken dat ze tot de kardinale deugden behoort. Dat zijn de belangrijkste natuurlijke deugden, na de Goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde.
Wat minder gebruikelijk is dat Justitia ongeblinddoekt is. De blinddoek geeft aan dat ze zonder aanzien des persoons rechtspreekt. Bovendien betekent het, dat ze alleen door de rede - het verstand - tot haar besluit komt en niet door misleidende zintuiglijke waarneming.
Justitia staat voor een monumentaal gebouw. Aan haar voeten staat JUSTI TIA. Het tafereel is omgeven door een parelrand, aan de bovenkant op een ongebruikelijke manier afgewerkt. Links en rechts zijn zuilen met getornde schachten, omwonden met ranken en versierd met een zgn. ionisch kapiteel [1].
De boogvormige plaat is aan de bovenkant afgewerkt met putti met trompetten, wat fantasie-figuren en een lauwerkrans. Tussen de basementen van de zuilen is de plaat aan de onderkant versierd met blad- en rankmotieven.
De zuilen en het monumentale gebouw op de achtergrond vertonen de stijl van het ‘Hollands classicisme’. Dat is de stijl die na 1630 opkwam en paste bij de welvarende kooplieden en bestuurders uit onze Gouden Eeuw [2].
Uit de literatuur zijn niet dezelfde, maar wel enigszins vergelijkbare platen bekend. De overeenkomsten betreffen dan twee aspecten die steeds in combinatie voorkomen: de zuilen links en rechts, en de enigszins klaverbladvormige gebogen parelrand boven het middentafereel. In tegenstelling tot de Diepenveense plaat - een zogenaamde boogplaat - hebben die bekende platen dan steeds de vorm van een zgn. ‘Hollandse haardplaat’. Ze zijn gedateerd eind 17e eeuw. In het Haardplatenmuseum Klarenbeek bevindt zich een dergelijke plaat. Erop afgebeeld is Der Mittag.
Achtergrond
De plaat is afkomstig uit de boerderij (1930) aan de Weth. M. van Doorninckweg 21 te Wesepe. Op de plaats van dat huis stond eerder een huis uit de 2e helft van de 19e eeuw.
De plaat stond in de schouw met bloempot- en landschapstegels. In de jaren 1940-50 verhuisde hij naar de Van Doorninckweg 23 en daarna in 1993 naar Diepenveen.
Referenties
[1] Petra Clarijs, Een huis vol tegels, Uitgeverij Contact, Amsterdam, 1970.
[2] Jan Nederhof, Bouwstijlen herkennen, Stichting Open Monumentendag, Amsterdam, 1990